600 redenen om geen Sarkozy te stemmen

Mijn krantenman stemde in 2007 Sarkozy. Hij is vast van plan dat dit keer niet te doen. Maar ja, die Hollande hè. Dat is eigenlijk ook niks. Een aardige samenvatting van de sfeer hier. Hollande heeft een flinke voorprong in peilingen, maar dankt die positie vooral aan de teleurstelling over Sarkozy. De socialistische favoriet maakt buiten de zalen met vlagzwaaiende supporters die hij toespreekt geen enthousiasme los.

De tweede ronde van deze verkiezingen op 6 mei wordt zeer waarschijnlijk een duel Hollande-Sarkozy. De président sortant kan alleen nog hopen dat kiezers op tijd inzien dat ze met Hollande nog verder van huis zijn. De liberale econoom Nicolas Baverez geeft beiden er vandaag in Le Point flink van langs. Maar Hollande – die extra uitgaven financiert met belastingverhoging en het nooit heeft over bezuinigen – noemt hij zelfs een gevaar voor het land.

Toch is er misschien nog iets dat Sarkozy kan helpen en dat is de hysterische Sarko-bashing, zeg maar gerust de demonisering van Sarkozy. Het eindeloos herhaalde verhaal over de blingbling president die, in de woorden van Hollande, ‘hard is voor de zwakken en vriendelijk voor de rijken’. De president die zijn overwinning in 2007 vierde met vermogende vriendjes in een dure brasserie op de Champs-Elysées, de Fouquet’s,  de president die dol is op Rolex en Ray-Ban, de president die zijn zoon de zakenwijk La Défense wilde laten besturen, de president die ‘fiscale cadeaus’ uitdeelde aan de hoogste inkomens en ook nog even zijn eigen salaris verhoogde. Wie een idee wil krijgen van de omvang van de Sarkofobie in sommige media, moet even kijken op Rue89.fr. Hier staan  600 (zeshonderd) redenen om geen Sarkozy te stemmen.

Deze campagne duurt nog tachtig dagen. Natuurlijk, Sarkozy heeft fouten gemaakt, hij ontkomt niet aan zijn balans, niet aan de confrontatie met gebroken beloften. Hij laat het land in een slechtere staat achter dan hij het aantrof, de crisis voldoet niet als excuus. Maar mensen hebben vaak een zwak voor de underdog. Het niet aflatende gezemel over horloges en een pilotenbril van 125 euro, de kwaadaardige suggestie dat hij ‘meer van geld dan van mensen houdt’, dat alles kan zich ook tegen Hollande keren.

Prolofobie

Eindelijk zal hij dan zijn kandidatuur bekend maken, Sarkozy. Deze week ergens, we weten het niet precies. Wel duidelijk is dat de aanval op François Hollande vol over rechts zal gaan. In een interview met een bevriend medium, Le Figaro Magazine, spreekt hij zich uit tegen het homohuwelijk en euthanasie. En hij dreigt referenda te organiseren over de rechten van werklozen en de uitzettingsprocedure van illegale immigranten.

Er wordt schande gesproken van deze strategie. Sarkozy is, zo klinkt het hier en daar, op jacht naar de kiezer van het Front National. Daarom vergrijpt hij zich nu aan de ‘zwaksten in de samenleving’. Schande! Een merkwaardig verwijt aan het adres van een politicus in verkiezingstijd. Verleiden hoort er bij en het is zeer de vraag of het ooit van die referenda komt. Een referendum werkt meestal als een boemerang voor een president, het is om die reden waarschijnlijk net zoiets als met de 60.000 leraren die zijn rivaal François Hollande belooft. Hollande weet dat die er niet komen. Hij denkt zelfs geen seconde – zo verklapte de socialist Claude Allègre die er met hem over sprak – dat al die extra banen een oplossing zijn voor problemen in het onderwijs.

Een betere vraag is dan ook of het werkt. Op het eerste gezicht lijkt het een goed idee. Links houdt zich verre van volkse opvattingen over immigratie, werkloosheid en veiligheid (dat laatste thema zal snel volgen). Volgens de presidentiële adviseur die geldt als de architect van dit offensief, oud Front National-ideoloog Patrick Buisson, is de Parti Socialiste in de greep van de prolofobie, de angst voor de proletariërs. Er valt iets te halen, zeker nu Marine Le Pen daalt in de peilingen.

Alleen maakt het geheel nu wel een erg een karikaturale indruk. De volkse kiezer (ongeveer 23 procent van het electoraat) wil bijvoorbeeld minder immigratie, maar is hij per se tegen stemrecht voor buitenlanders bij lokale verkiezingen? En hoe weten de strategen in het Elysée zeker dat het volk geen homohuwelijk of euthanasie blieft? Hoe zit het met middenklassekiezers die hier allemaal niets van moeten hebben en overlopen naar de centrist François Bayrou?

Daarbij komt bij dat Sarkozy in 2007 de rol van president van het volk met meer overtuiging kon spelen. Nu heeft hij het bijna vijf jaar voor het zeggen gehad.

Churchilliaans?

Daar waren ze dan, de voorstellen van Hollande. Het zijn er zestig en ze staan in een boekje dat in een oplage van 15 miljoen exemplaren is gedrukt. Vanmiddag presenteerde hij ze, staande voor een presidentieel blauwe achtergrond met Franse driekleur en Europese vlag. De kandidaat trok er een ernstig gezicht bij, want het gaat slecht met het land, zei hij.

Even verwachtte ik een verhaal over offers die moesten worden gebracht. Over meer en langer werken, tot je 65e bijvoorbeeld, om niet nog meer koopkracht te verliezen. Over de definitieve dood van die 35-urige werkweek waar Hollande’s tegenstander zo vaak op af geeft, maar niet durft af te schaffen. Over het aantal ambtenaren dat in Frankrijk per hoofd van de bevolking twee keer zo groot is als in Duitsland.

Hollande kwam met iets anders. Hij wil 20 miljard euro uittrekken voor een aantal nieuwe initiatieven, zoals banen voor jongeren en steun aan het midden- en kleinbedrijf. Probleem zijn niet die maatregelen, maar dat hij niets aan de uitgaven doet. En wel belastingen verhoogt om zijn programma te betalen. Ik heb het boekje een paar keer doorgebladerd, maar kan niets vinden over besparingen.

Hoe hij in 2017, aan het eind van zijn mandaat, een begrotingsevenwicht wil bereiken blijft een raadsel.  ‘Churchilliaans’, noemde Le Monde zijn presentatie. Maar dan zonder bloed, zweet en tranen.

Het werkt in ieder geval wel. Hollande leidt al maanden in de peilingen en heeft critici in eigen kring na zijn filippica tegen de ‘financiële wereld’ vorige week zondag de mond gesnoerd. De tegenpartij draagt de last van de crisis en de balans van de afgelopen vijf jaar en krijgt geen vat op hem.  “Wij gaan het beter doen dan jullie”, zei Hollande vanavond zelfverzekerd in een debat met minister van buitenlandse zaken Alain Juppé. Zondag geeft Sarkozy, die zichzelf in een underdogpositie manoeuvreerde door te zinspelen op een leven na de politiek,  een tv-interview aan vier zenders. Het zal weleens beslissend kunnen blijken, nu al.

De leegheid van Hollande

De campagne voor de presidentsverkiezingen in april en mei is nu echt begonnen. En wel met moddergooien: Volgens François Hollande is zijn rivaal Sarkozy een sale mec, een vies ventje, een vuilak. Hij zei het tijdens een lunch met journalisten en het kamp van Sarkozy was er natuurlijk heel blij mee. Vooral omdat Hollande het met zijn reactie erger maakte: hij zou het niet hebben gezegd. Of hij heeft het wel gezegd, maar hij imiteerde op dat moment Sarkozy,  en liet toen het staatshoofd zichzelf zo kwalificeren. Dat was toch heel iets anders?

Dat vonden de media die Hollande steunen ook. Libération spreekt zelfs van een manipulatie en Le Monde nam hem uitvoerig in bescherming. In een groot stuk doet de krant uit de doeken hoe Sarkozy’s UMP de tegenaanval inzette. Ze willen maar zeggen: voor de echte vuiligheid moet u bij de UMP zijn.

Maar wat het incident vooral benadrukt is dat Hollande’s programma eigenlijk alleen nog maar bestaat uit anti-sarkozysme. De plannen die hij tot nu toe wel lanceerde (pensioen op je zestigste, 60.000 nieuwe leraren er bij, een fiscale hervorming), zijn of afgevoerd of gewijzigd. Eerder deze week publiceerde hij een Brief aan het Franse Volk, zoals zijn grote voorbeeld Mitterrand dat eerder ook deed. Het is een ontluisterend werkstuk. Hollande heeft het wel over de ‘economische en morele fouten’ van Sarkozy, maar doet zelf opnieuw geen enkel voorstel.

De brief staat vol termen als rechtvaardigheid, waarheid en het erg Franse begrip volonté, de wil om iets te veranderen. Veel  Paroles, paroles, paroles dus zoals Dalida Alain Delon toezingt. Ook moeten we geloven dat de financiële markten, de speculatie de enige oorzaken zijn van de schuldencrisis. Wat gaat hij doen aan de uitgaven? Niets zo is de suggestie, want Hollande gaat voor groei zorgen.

Het is de vraag hoe lang Hollande die strategie van de leegte vol kan houden. Volgens een campagnemedewerkster zal het echte programma ‘beetje bij beetje’ worden onthuld. Wij zijn benieuwd.

Ook Heleen ziet een complot

Je zou denken dat voor iedereen nu wel duidelijk is dat Dominique Strauss-Kahn zichzelf de das om deed in de race naar het Elysée. Zijn niet te stillen honger naar seks en vooral zijn gebrek aan scrupules op dit gebied werden hem fataal.
Volgens een van DSK’s partijgenoten verdient Nafissatou Diallo, het kamermeisje die hem van verkrachting beschuldigt, zelfs een standbeeld. Want dankzij Diallo kon de Parti Socialiste nog op tijd een andere presidentskandidaat aanwijzen. De onthullingen van de laatste tijd, over onder andere de dure hoeren die de voormalige IMF-baas naar Washington liet overvliegen, raken nu alleen DSK.
Maar de econoom en publicist Heleen Mees ziet dat allemaal heel anders. Zij gelooft dat DSK in het New Yorkse Sofitel in de val is gelopen. Ze denkt dat Diallo instructies kreeg van een ‘mysterieuze gast’ in de suite tegenover die van DSK. Ze schrijft het in een column voor KluwerFinancieelManagement.nl.
Waar haalt Mees dit vandaan? Van Edward Jay Epstein. Dat is die bejaarde Amerikaanse journalist die twee weken geleden de blits maakte met een stuk in de New York Review of Books, What really happened to Dominique Strauss-Kahn?  Ook Saskia Dekkers en Jelle Brandt Corstius waren er heel enthousiast over.
Een snobistische reflex (Jee, de New York Review of Books!) in het geval van de laatsten vermoed ik. Want het stuk van Epstein, die eerder beweerde dat Irak betrokken was bij 9-11,  bewijst niets, maar suggereert en insinueert des te meer: DSK zou het slachtoffer zijn van een duister een-tweetje van Sarkozy en de top van de Accor-hotelketen.
Hoe zat dat ook al weer? DSK had, aldus Epstein, op de ochtend van 14 mei, de dag dat hij werd gearresteerd, een email ontvangen van een kennis uit Frankrijk. Die waarschuwde hem dat er tekstberichten van zijn Blackberry werden gelezen op het partijbureau van de UMP, de partij van Sarkozy. De Blackberry is verdwenen, DSK merkte dat hij hem niet meer had toen hij op weg was naar het vliegveld.  “De zender die erin zit, en waarmee normaal mobiele telefoons kunnen worden getraceerd, was minder dan een uur na het seksincident met kamermeisje Nafissatou Diallo onklaar gemaakt”, schrijft Heleen Epstein na.
Onklaar gemaakt? Zou het niet gewoon kunnen dat de batterij leeg was? En telefoons – DSK had er trouwens maar liefst zeven – raken wel vaker zoek. Maar wat dit verhaal pas echt troebel maakt, dat zijn de bronnen van Epstein. Die bestaan uit William Taylor, een van de advocaten van DSK, en zijn fanatiekste verdediger, de Franse journalist Michel Taubmann. Het kamp dus dat er alle belang bij heeft twijfel te zaaien over wat er is gebeurd in het Sofitel omdat de civiele procedure nog lang niet is afgelopen.
Epstein heeft de informatie die hij kreeg niet gecheckt. Hij nam geen contact op met ‘de vriendin van DSK bij de UMP’ waar hij het over heeft. Dat verhaal heeft hij van Taubmann. Haar spreken was ook lastig geweest, want ze heeft nooit bestaan, zegt Taubmann nu. Zijn fout, hij had verzuimd Epstein er op tijd op te wijzen dat dit element achterhaald was. DSK zou in werkelijkheid zijn gewaarschuwd door Jean-Christophe Lagarde, een politiecommissaris uit de stad Lille met wie DSK de avond voor hij in het Sofitel arriveerde de avond had doorbracht. In gezelschap van wat ‘materiaal’ zoals hij prostituees noemde.
Zelf publiceerde Taubmann een paar dagen na Epsteins artikel een boek waarin hij de theorie van Epstein aanvulde en er niet bepaald sterker op maakte. Taubmann weet zeker dat Diallo op DSK werd afgestuurd ‘om zijn Blackberry te stelen, om een verkrachting te simuleren of om dat allebei te doen.’
Epstein is niet meer bereikbaar voor commentaar. Niet alleen de correspondent van een klein Nederlands dagblad kreeg geen antwoord, ook voor het Franse blad L’Express had hij opeens geen tijd meer.
Ondertussen zet Heleen haar geld op de hypothese dat Diallo een spion was. Heleen ziet een complot.

De baviaanman en het complot

Wat een opwinding opeens weer over DSK. Een Amerikaanse onderzoeksjournalist zou in de prestigieuze New York Review of Books nieuwe vragen opwerpen over zijn laatste uren voor zijn arrestatie in New York op 15 mei. Een telefoon van DSK was, begreep ik, ‘mogelijk’ gehackt. Ook waren er ‘misschien’ handlangers van het kamermeisje Nafissatou Diallo in de kamer vlakbij de suite van de ex-IMF chef geweest. Want wat had Diallo te zoeken in die kamer vlak voor en vlak na haar ontmoeting met Strauss-Kahn? En, zo vroeg de auteur die beelden zag van de bewakingscamera’s van het Sofitel, waarom dansen twee hotelmedewerkers een ‘ongelooflijke vreugdedans’ die drie minuten aanhoudt?

De Franse media waren onder de indruk van zoveel zones d’ombre. Werd DSK bespioneerd? Was het dan toch een complot geweest? Had de leiding van het Sofitel, in nauwe samenwerking natuurlijk met het dirty tricks department van het Elysée, dat spreekt, een val opgezet voor onze erotomaan, onze baviaanman (dixit Tristane Banon)?

Het ontzag voor Amerikaanse onderzoeksjournalistiek en de NYRB en het enorme wantrouwen tegen Sarkozy moeten een grote rol hebben gespeeld bij de bloedserieuze ontvangst die het verhaal kreeg. Want we worden eigenlijk helemaal niets wijzer van  What really happened to DSK?

De auteur, Edward Jay Epstein, is dol op mysteries. Hij publiceerde – hoe kan het ook anders – over de moord op Kennedy. Hij lanceerde de theorie dat Lee Harvey Oswald  een willoos werktuig was in de handen van Cubanen en Russen. Later probeerde hij de betrokkenheid van Irak bij 11 september aan te tonen. Ook met DSK bemoeide hij zich al eerder, hij berekende dat DSK onmogelijk seks kon hebben gehad met Diallo. Dat dat deed hij in een stuk met de kop The impossible DSK timeline. Het werd gepubliceerd door The Daily Beast die zijn nieuwe artikel weigerde. Ook de Franse krant Le Journal du Dimanche (JDD) wilde het verhaal niet, te veel insinuaties, te weinig feiten.

Er zit een luchtje aan Epstein, maar welk luchtje precies? Uit enkele korte interviews die Epstein gaf, valt af te leiden dat zijn bronnen bestaan uit DSK’s advocaat William Taylor (vandaar dat hij wel indruk kan maken met elementen uit het dossier) DSK’s pr-man/biograaf Michel Taubmann en waarschijnlijk ook Stéphane Fouks, DSK’s communicatie-adviseur.

Op gezag van deze mannen schrijft Epstein bijvoorbeeld dat DSK werd gewaarschuwd door een vriendin die werkte op het kantoor van Sarkozy’s UMP: er zou daar een email van hem rondgaan. Zelf heeft hij geen contact gehad met deze vrouw, gaf Epstein toe tegen de JDD. De gehackte telefoon zou trouwens het ‘grote probleem’ zijn geweest waarvan DSK gewag maakte toen hij, op weg van het Sofitel naar Kennedy Airport, zijn vrouw Anne Sinclair belde.

De bedoeling van het DSK-kamp is niet helemaal duidelijk. Een offensief met het oog op de komende zitting in de civiele procedure die Diallo tegen DSK is begonnen? Zou kunnen. Misschien ook moet de publieke opinie alvast worden bewerkt voor als er nieuwe onthullingen volgen in de zaak rond het prostitutienetwerk waarbij DSK als klant betrokken was.

Epstein valt inmiddels al aardig door de mand. Zo doet hij moeilijk over de duur van de vreugdedans die hij heeft gezien, en die, zo moeten wij ons voorstellen, door het hoofd van de technische dienst van het Sofitel en een anonieme collega onbekommerd voor de camera’s werd uitgevoerd. De dans duurde (probeer het maar eens) 3 minuten, heeft hij steeds gezegd, nu weet hij het niet meer en is het ook eigenlijk helemaal niet belangrijk: in ieder geval heeft de onderzoeksjournalist het niet geklokt. Volgens het Sofitel duurt de scène 9 seconden en was de aanleiding de overwinning van hun favoriete team in een of andere vervelende Amerikaanse sport.

Wordt vervolgd.

Geen leider, geen programma, geen strategie

“We moeten deze bladzijde omslaan”, zei de socialiste Ségolène Royal vorige week over de affaire DSK. Dat hielp natuurlijk niet. De schaduw van de voormalige favoriet voor de presidentsverkiezingen van mei 2012 zal de nieuwe kandidaat van de Parti Socialiste (PS) blijven achtervolgen. De PS moet toezien hoe de gevallen IMF-chef met het fortuin van zijn vrouw uit de gevangenis probeert te blijven. Ten koste van een arme zwarte vrouw uit de Bronx.

Bovendien, nu de gedroomde kandidaat weg is, wordt de oude verdeeldheid en inhoudelijke armoede weer pijnlijk duidelijk. Afgelopen weekend werd op een congres het nieuwe partijprogramma aangenomen, een werkstuk uit de oude linkse doos, compleet met geldverslindend banenplan voor de jeugd. DSK had het waarschijnlijk, zuchtend en steunend, in de prullenbak gegooid. Wat dat betreft is het jammer: hij had van de PS eindelijk een gewone sociaal-democratische partij kunnen maken, de PS kunnen ontdoen van de laatste resten marxisme, verzoenen met de globalisering misschien wel.

Nu is de strijd tussen realo’s en de linkervleugel weer open. De laatsten, die toch al weinig moesten hebben van DSK,  doen er opeens weer toe.

Maar belangrijker dan de ideologische verschillen, zijn de persoonlijke tegenstellingen. François Hollande lijkt de meeste kans te maken om de primaires in oktober te gaan winnen, maar de voormalige secretaris generaal is niet erg geliefd bij de rest en mist ervaring, hij was niet een keer minister, zelfs geen staatssecretaris. Nummer twee Martine Aubry, de vouw die Frankrijk opzadelde met de 35-urige werkweek,  had er eigenlijk helemaal geen zin in. Zij rekende er op dat ze plaats zou maken voor DSK zodra deze officieel kandidaat zou zijn. Het hele idee van de primaires was trouwens, zo blijkt nu uit de ontreddering, meer bedoeld om de kandidatuur van DSK te bevestigen dan als een serieuze voorverkiezing.

De PS heeft  dus nog altijd geen leider en geen serieus programma. Daarbij twijfelt men over de strategie: moet de oude achterban (de volkse kiezers, die onderdak hebben gevonden bij Marine Le Pen) worden heroverd? Of is het beter de trend van de laatste decennia voort te zetten en zich te richten op een ‘nieuw volk’ dat bestaat uit hoger opgeleiden, vrouwen, minderheden en jongeren?

Voorlopig gaat alles goed.  De peilingen wijzen nog steeds op een linkse overwinning, met Hollande of Aubry. Maar het verschil met Sarkozy is kleiner dan tot voor kort met DSK. Marine Le Pen raakt weer wat achterop. Het wachten is op de demarage van de president.

Wie speelt haar nu eigenlijk in de kaart?

Het is uitkijken geblazen met alles wat je zegt over identiteit, islam en immigratie in Frankrijk. Voor je het weet, heb je Marine Le Pen in de kaart gespeeld.

Regeringspartij UMP leek begin deze week een scheuring nabij. De ruzie ging over de vraag of de partij een debat moet houden over islam en laïcité, de Franse opvatting van de scheiding tussen kerk en staat. Dat debat moet vooral níet plaatsvinden, zeggen bijvoorbeeld de vertegenwoordigers van alle godsdiensten, van kardinaal André Vingt-Trois tot en met Olivier Wang-Genh van de unie van boeddhisten. Het zou stigmatiserend zijn en Marine Le Pen alleen maar een podium geven. “Het is nog niet te laat voor M. Sarkozy om tot inkeer te komen”, waarschuwt vandaag het commentaar van de weldenkende krant Le Monde.

Elke dag brengt zijn eigen incident of voorvalletje.  “Frankrijk is een katholiek land” zei Robert Ménard, ex-voorzitter van Reporters Sans Frontrières gisteravond in het praatprogramma Ce soir ou jamais. Katholiek in de betekenis van cultuur, traditie, bedoelde hij natuurlijk. Maar Cécile Duflot van de Groenen vond het een heel verdachte opmerking. Zo’n opmerking die Le Pen in de kaart spelt.

Het is alleen de vraag wie Le Pen nu eigenlijk in de kaart speelt. Dezelfde Duflot wilde onlangs geen antwoord geven op de vraag wat haar lievelingsgerecht is. Omdat ze bang was dat ze met het antwoord (confit de porc, ingemaakt varkensvlees) moslims voor het hoofd zou stoten. Zo levert Duflot het bewijs voor Le Pen’s stelling dat de elite de Fransen voorhoudt dat ze zich moeten schamen voor hun eigen cultuur en geschiedenis maar dat die van anderen uitsluitend respect verdient.

Ook Henri Weber van de Parti Socialiste (PS) maakt het Marine kennelijk graag makkelijk. “Immigratie”, zo zei deze Europarlementariër en mei ’68 veteraan, is “Een kans voor de toekomst en nodig om de sociale zekerheid overeind te houden.” Over nadelen geen woord.

Julien Dray, ook van de PS, waarschuwt zijn partijgenoten voor de val van het multiculturalisme als electorale strategie. ,,Wij gaan de echte vragen te veel uit de weg ”, zei hij vanochtend op RTL radio. “Mensen maken zich zorgen over immigratie, men heeft het gevoel dat er een sluipende invasie plaatsvindt. En we zouden het ook moeten hebben over de etnische gettoïsering van de samenleving, maar de partijleiding is bang hier het debat over te openen.”

Als de partij zich niet ontdoet van die schroom, denkt Dray, kan de PS, stevig op kop in de peilingen,  de presidentsverkiezingen van mei 2012 verliezen. Hij zou best eens gelijk kunnen hebben.

Het dilemma van Sarkozy

Een paar conclusies na de tweede ronde van de kantonale verkiezingen, de laatste krachtmeting voor het in mei 2012 om het presidentschap gaat.

1. De PS eindigde als eerste en heeft een meerderheid in 60 departementen van de 100, dat waren er 58. Maar een ‘roze golf’ bleef uit en de erg lage opkomst (45 procent) dwingt de socialisten tot bescheidenheid. Bovendien wordt het moeilijk vanaf nu voor de PS, want er is nog geen leider en, behalve een virulent anti-sarkozysme, geen programma.  Gezien het succes van het Front National lijkt het verstandig de strijd in mei 2012 aan te gaan met een kandidaat die zich verre houdt van elke vorm van multiculturalisme. Ouderwets demoniseren zal niet helpen, een meerderheid van de Fransen (52 procent) ziet het Front inmiddels als een gewone partij.

2. Ook het Front National is dus een winnaar, met ruim 11 procent van de stemmen in maar 400 van de van de 1500 kantons waar het gisteren om ging. Waar het Front mee deed, scoorde de partij van Marine Le Pen tot 46 procent. Maar in slechts twee kantons werd gewonnen, dat betekent dat maar twee van de  2 026 zetels in de departementale bestuursraden waar om werd gestreden bezet worden door een Frontiste.

3.  Belangrijker is dat het Front het debat beheerst en diepe verdeeldheid zaait in de centrumrechtse regeringspartij UMP. Daar weten ze het niet meer: juist wel of juist niet meer over de islam en de immigratie praten? De UMP verloor enkele departementen en staat nu op 38, maar om deze vraag draait het. Welke strategie tegen Marine? Het veel vaker onder vuur nemen van het economische programma, het fantasie-protectionisme van Marine Le Pen dat kan rekenen op veel scepisis onder kiezers,  ligt het meest voor de hand.

4. De cantonales hebben de zwakte van president Nicolas Sarkozy opnieuw blootgelegd. In februari moest hij zich al bij de laatste reshuffle van de regering neerleggen bij de komst van Alain Juppé (buitenlandse zaken) en handhaafde hij tegen zijn zin François Fillon als premier. Parlementsleden die in 2007 op een Sarkozy-ticket werden gekozen, maken zich zorgen over hun zetel en vragen zich af een andere kandidaat voor het Elysée (Fillon of Juppé bijvoorbeeld) niet beter is.

Nu bleek Sarkozy niet in staat zijn strijdplan tegen het Front op te leggen. Diverse partijprominenten  vroegen een stemadvies ten gunste van de PS in de kantons waar een socialist het in de tweede ronde opnam tegen een kandidaat van het Front National.

De crisis, de stijl van de leider, de slijtage van de macht, het eist allemaal zijn tol. Het dilemma van Sarkozy: verrechtsen betekent onrust, zoniet muiterij in zijn partij.  En als hij zich te veel op het midden richt, raken de kiezers van Marine die hij terug moet zien te winnen steeds verder uit beeld.

Splijtzwam Marine

Wat te doen met Marine? Die vraag verscheurt de centrum-rechtse regeringspartij UMP. President Sarkozy wil niets weten van een cordon sanitaire om zondag de winst van het Front National (FN) bij lokale verkiezingen te beperken.

De Franse versie van het cordon sanitaire dat in België altijd tegen het Vlaams Blok in stelling werd gebracht heet een ‘republikeins front’.  Het idee is dat een kandidaat van een nette partij die in een eerste ronde is uitgeschakeld het advies geeft te stemmen op een rivaal van een andere nette partij. Het gaat er dus om het Front te isoleren, besmet te verklaren.

President Sarkozy is tegen deze strategie. Want een republikeins front stigmatiseert kiezers die overwegen op het Front te stemmen. Niet verstandig in een tijd dat het politieke zwaartepunt van het land zich naar rechts verplaatst, zegt Sarkozy: gewoon en populistisch rechts samen zijn groter dan alle linkse krachten bij elkaar opgeteld.

Marine zal de banvloek bovendien dankbaar uitventen als een bevestiging van haar kritiek op het politieke establishment: Alle partijen zijn één pot nat, of je nu op de UMP of de socialistische PS stemt. Marine spreekt altijd graag van de ‘UMPS’ , een kaste, een elite die al decennia aan de macht is en daarom verantwoordelijkheid draagt voor zo’n beetje alles wat er mis is.

Daarom wil Sarkozy geen stemadvies in ‘cantons’ waar een UMP’er het aflegde in de eerste ronde. Het werkte in de tijd dat het FN werd geleid door een antisemitische Algerije-veteraan met een glazen oog, maar de tijden zijn veranderd, de burger laat zich niet meer zo eenvoudig adviseren. Toch hebben veel partijgenoten het hier moeilijk mee. De druk om je verre te houden van alles wat met het Front te maken heeft is onverminderd groot, het is een gelegenheid om te bewijzen dat je aan de goede kant staat.

Of het moment om te laten merken dat je zelf ook ambities hebt. Premier François Fillon is zo’n iemand, oud-minister Jean-Louis Borloo ook. Borloo roept op PS te stemmen in de cantons waar het FN dreigt te winnen.  Fillon nam subtieler afstand van Sarkozy’s consigne ‘geen republikeins front, geen Front National’.  ”Als we voor de keus staan, moeten we tegen het Front National stemmen”, zei hij maandag.

Waarom deed Fillon dit? Omdat hij zich wil onderscheiden van Sarkozy die nog nooit zo laag stond in de peilingen. De twijfel of hij wel de juiste kandidaat is bij de presidentsverkiezingen in mei 2012 neemt toe. Zo bezien wordt Sarkozy, die net een oorlog is begonnen tegen de Libische leider Ghadaffi, in eigen huis in de rug aangevallen.

Na een onrustige vergadering vandaag met de UMP-fractie in de Assemblée Nationale moest Fillon bakzeil halen.  Er zit ‘geen enkel licht’ tussen zijn visie en die van het staatshoofd, zo legde hij nu uit. Met ‘tegen het FN stemmen’ bedoelde hij gewoon dat mensen ‘blanco of op de PS’ kunnen stemmen. Maar zijn punt, ik ben niet Sarkozy, heeft hij dan ondertussen toch gemaakt.